Jaarlijks terugkerend onderhoud: grasland en beek

Het Zeegser Loopje maakt zoals bekend deel uit van het Stroomdallandschap van de Drentsche Aa. Dit 'vijfsterrenlandschap' wordt door Staatsbosbeheer met de grootste zorg omgeven. Het is aangewezen als een Natura 2000 gebied. Zo worden elk jaar de beekdalen gemaaid, waarbij het maaisel wordt afgevoerd, zodat er een voortgaande verschraling optreedt, met als doel het terugbrengen van (veel van) de oorspronkelijke begroeiing: orchideeën en andere zeldzame planten. Maar vraag niet hoeveel moeite en geweld daar voor nodig is. Enorme machines ploegen door het natte land.

Op dezelfde manier neemt het waterschap Drentsche Aa elk jaar de beek onder handen om de waterpest te lijf te gaan. Hiervoor komt een dragline met een maaibalk van vier meter. "Vroeger", in de 60er / 70er jaren, deden de Klaassens dat, met z'n vieren. Ze begonnen bij het spoor en eindigden bij het bruggetje. Dat kostte een week, of twee. Nu doet de dragline het: in een paar uur klaar.

Hier is veel geld mee gemoeid. Van het al eerder genoemde Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Een concrete uitwerking van Natura 2000. Maar kijk eens naar de orchideeën, en een meanderende beek? Is het dat waard? Weten we dat op waarde te schatten, of is het van onschatbare waarde?

Dat dit alles gebeurt onder toeziende ogen spreekt vanzelf...

Meetcampagne

Hoogzomer 2009. Ín de beek langs Oud Adderhorst staat een man. We zien hem voor de helft. We lopen naar hem toe. Hij heeft lieslaarzen aan, een GPS op z'n hoed. Goedenmiddag. Wat doet u hier? Ja, dat is niet zo eenvoudig uit te leggen. "We doen een onderzoek naar de retentie van nutritiënten in het Zeegser Loopje, met als doel het zuiverende vermogen van een twee-tal beektrajecten te bepalen". Is dit dezelfde beek waar, gelijk de traditie het wil hebben, de oude prof. zijn theewater uit putte? Ja, en nee. In 2010 verschijnt het rapport (83 pagina's), gratis te downloaden via www.alterra.wur.nl. De conclusie is even verrassend als simpel: een gekanaliseerd beekje houdt even veel nutritiënten vast als een meanderend zusje. Overigens: de 'brief naar omwonenden' bereikte ons, op ons verzoek, pas nadat we kennis maakten met onze beek-gast, dhr. Van Gerven. Dat / die verklaart veel, zo niet alles. Ondertussen maakt de kleinzoon zich het gemakkelijker. Een klatertje op het terras, met een klokbekertje, onder het toeziend oog van onze bosnimf, ze heet nog net niet Natura 2000.

De nieuwe Wildernis

De oudste afbeeldingen ('glasdia's') van Adderhorst zijn van het perceel Vries 278. Dat kennen we nu als 'Oud Adderhorst'. Het stuk grond dat opa Adriaan verworven heeft in 1912. Een wonderlijk verhaal. Hier is alles begonnen. De orchideëenwal. De lenteklokjes. De schedegeelster. Noem maar op. We komen er op terug in onze nieuwjaarsgroet voor 2012. En nu? Nu 'begint' er niets meer. Het beheer ervan gaat ons 'vermogen' te boven. Bewijs van de wet van de achterblijvende voorganger? We gaan een vlaggetje zetten op ons onvermogen. Op ons (bos-)pad komt het verhaal van 'de Nieuwe Wildernis' (www.nieuwe-wildernis.nl). Een stichting met als doel de natuur weer een eigen plek te geven, door onder andere gebieden aan te wijzen waar geen beheer meer wordt gevoerd. Uit de statuten: "Iedere cultuur erkent dat mensen verantwoordelijk zijn voor de natuur. Maar de laatste tijd raakt de zelfstandige betekenis van de natuur op de achtergrond. Daarom wordt het steeds belangrijker dat er ook gebieden zijn waar de natuur haar gang kan gaan. Al is het maar om ons bewust te blijven van de zelfstandige betekenis van de natuur. Deze wildernisgebieden zijn van belang voor de natuur zelf en versterken de relatie tussen mens en natuur."

De gedachte dat 'natuur' haar betekenis niet ontleent aan een waardering die een mens er aan hecht, maar dat het veel meer zo is dat het voor een mens een goede zaak is wanneer hij / zij de zin van haar / zijn eigen bestaan ontleent aan / weerspiegeld ziet in de natuur waar hij / zij in woont / deel aan neemt, die gedachte ligt naar óns idee ten grondslag aan de filosofie van prof. Van Veldhuizen zoals hij die verwoordt in 'Op en om Adderhorst': "Dit bekoorde mij zoozeer, dat bij den eersten aanblik de wensch geboren werd, hiervan eigenaar te worden en de natuur hier althans te behoeden voor verwording." 'Natuur' heeft een éigen betekenis. Nu we hier wonen ervaren we dat elke dag. We maken deel uit van iets dat groter is dan wij zelf zijn. Een nieuwe wildernis. Bijna 100 jaar nadat opa Adriaan hier begon, 2009, sluiten we het contract met "de Nieuwe Wildernis". De percelen 278 en 279, (dit laatste 80 m2) vertrouwen we toe aan: de natuur. Een natuur waar we, naar we steeds meer ontdekken, zélf deel van uit maken. Wie zouden wij zijn, wie bent u, wie ben jij, zónder?